Sinds 1900 is het gemiddelde bord ongeveer 23% groter geworden. We scheppen nu ook meer op dan een eeuw geleden, want hoe groter je bord, hoe kleiner de porties lijken. Volgens Amerikaanse onderzoekers Koert van Ittersum en Brian Wansink is de neiging om teveel op te scheppen het gevolg van een visuele illusie (de zogenaamde Delboeuf-illusie).
Stel je voor dat de plaatjes hieronder een groot en een klein bord voorstellen:
De zwarte cirkels zijn identiek. Doordat de omliggende cirkels in grootte verschillen lijkt de rechtercirkel groter. De Delboeuf-llusie laat zien dat we grootte van de binnenste cirkel inschatten in verhouding tot de omheining. Op een groot bord scheppen mensen daardoor 9 tot 31% meer op.
Ook de kleur van een bord en zelfs de kleur van het tafelkleed zorgen voor optisch bedrog. Zo scheppen mensen op een wit bord meer zuurkoolstampot op, dan op een blauw bord. Door een kleiner contrast tussen de stamppot en je bord kun je minder goed inschatten hoeveel je opgeschept hebt. Gemiddeld gezien eten we 17-20% minder als het bord duidelijk een andere kleur heeft dan het eten, en 10% minder als het tafelkleed een andere kleur heeft dan het bord. (Het contrast tussen het tafelkleed en het bord helpt om de rand van het bord te zien, en dat is nodig bij het inschatten van de grootte.) Minderen met chocolade ijs? In een wit schaaltje lijkt het meer.
Er is nog een andere reden waarom de kleur van je servies belangrijk is. Kleur bepaalt hoe het eten ons smaakt. Zoute popcorn smaakt zouter in een wit schaaltje en zoete popcorn smaakt juist zoeter in een gekleurd schaaltje. Spaanse onderzoekers lieten 53 vrijwilligers aarbeienmousse proeven op een wit bord, en op een zwart bord. Op het witte bord smaakte de mousse volgens de vrijwilligers zoeter en was de mousse intenser van smaak dan op het zwarte bord. Dit omdat de mousse op een wit bord meer roze lijkt, en dat associëren we met zoet.