De vakanties zijn aangebroken, de eerste zwarte zaterdag is een feit, de massale uittocht is duidelijk begonnen. Vakantie is bedoeld om bij te komen van ons drukke dagelijks bestaan, om uit te rusten en om nieuwe energie op te doen. Vakantie blijkt alleen niet zo ontspannend te zijn als we graag denken. Je kunt er ook psychisch ontregeld van raken. Duizenden vakantiegangers raken flink in de war, eenmaal aangekomen op hun vakantiebestemming.
Jaarlijks krijgen de Nederlandse alarmcentrales rond de vijfhonderd meldingen van mensen die tijdens hun vakantie psychisch uit balans raken. Degenen die het hardst getroffen worden door vakantiestress zijn mensen met een grote behoefte aan een duidelijke structuur. De klachten waarmee zij zich melden variëren van heimwee en slapeloosheid tot somberheid of zelfs een acute psychose. Het aantal Nederlandse vakantiegangers dat psychisch zodanig ontspoort dat ze door het medische team van de alarmcentrales moeten worden gerepatrieerd schommelt tussen de 150 en 200 per jaar.
De belangrijkste oorzaak voor vakantiestress is de abrupte overgang van het hectische dagelijks leven naar een situatie van ontspanning en zorgeloosheid. Juist zij die kort voor vertrek nog druk bezig zijn om taken af te ronden en hun werk over te dragen krijgen last van stress wanneer de spanning wegvalt.
Uit onderzoek is echter gebleken dat we geneigd zijn onze vakantie door een roze bril te zien. We willen dolgraag geloven dat vakantie per definitie leuk is. Maar is dat wel zo?
Eind jaren ’90 deden Amerikaanse psychologen onderzoek naar de ervaringen van een groep vakantiegangers en zij vonden het zogenaamde ‘rosy view-effect’. De proefpersonen werden voor en na hun vakantie ondervraagd en tijdens hun vakantie moesten ze een dagboek bijhouden. De voorpret was groot, iedereen keek uit naar z’n vakantie. Uit de dagboekaantekeningen bleken echter enorme teleurstellingen over het weer, het eten, ongedierte, irritaties aan hun reisgenoten en slechte matrassen. Zelfs het zelfbeeld van de toerist was tijdens de vakantie over het algemeen slechter. Het frappante was dat alle vervelende aspecten van de vakantie al na een week weer vergeten waren! Bijna alle vakantiegangers zeiden achteraf een geweldige tijd gehad te hebben en gaven de vakantie een beduidend hoger rapportcijfer dan ze tijdens die periode deden.
Het lijkt er dus op dat we nieuwe energie opdoen door tijdelijk uit onze dagelijkse context te stappen, door even ergens anders te zijn. De omstandigheden waaronder we vakantie vieren blijken op de lange termijn minder bepalend.