In het kader van de studie die ik Leuven doe dachten we gisteren met een grote groep studenten na over seksualiteit. De vraag was; waar denk je aan als je de term seksualiteit hoort?
Als eerste werden termen zoals intimiteit en relatie genoemd. Gevoelens als liefde, verliefdheid en verlangen volgden. En toen we er langer over nadachten kwamen de meer lichamelijke en biologische aspecten van seksualiteit ter sprake. Seksualiteit heeft natuurlijk ook te maken met je lijf, hoe dat functioneert of niet, bv bij ziekte. En seksualiteit is ook gedrag, wat doen mensen? Als ze verlangen voelen, als ze opgewonden zijn en als ze vrijen? Vervolgens stonden we er bij stil dat seksualiteit ook te maken heeft met je omgeving, met culturele invloeden en met de maatschappij waarin je leeft en hoe er over seksualiteit wordt gedacht. En dat hoewel we pas later hierover nadachten, dat deze invloed van groot belang is. Eigenlijk de belangrijkste.
Hoe er verschillend over seksualiteit wordt gedacht valt goed te illustreren met de volgende vraag; heb jij (als je een meisje bent) een feestje gekregen toen je voor het eerst ongesteld was? Hier in Nederland is dat niet gewoon. Het nieuws blijft meestal binnenshuis, een geheimpje tussen moeder en dochter. Maar binnen bepaalde culturen in Afrika is de eerste ongesteldheid van een dochter een rede om uitgebreid feest te vieren met veel mensen; het meisje heeft de vruchtbare leeftijd bereikt en kan trouwen!
De Indiase cultuur ten aanzien van seksualiteit is de laatste maanden extra in de aandacht geweest. Sinds de dood van de verkrachte studente in Delhi in december 2012 staat de rol van de vrouw in India ter discussie. Veel mensen zijn boos dat vrouwen slecht beschermd worden tegen seksueel geweld. Het leidde tot massale protesten in het hele land. Protesten van vrouwen en mannen. Want hoewel er door mannen in India wordt geredeneerd dat als er een vrouw wordt verkracht dat dat dan haar eigen schuld is, kwam deze verkrachtingszaak wel erg dichtbij voor veel mannen. De studente was immers vergezeld van haar vriend en de verkrachting vond plaats op een ‘ christelijk’ tijdstip, in het begin van de avond.
Volgens de advocaat van drie van de verkrachting verdachte mannen in India heeft het 23-jarige slachtoffer inderdaad zelf schuld. Want, zo beweert hij, hij heeft nog nooit van een verkrachting gehoord van een 'respectabele dame'. Deze kromme ( en dat is dan netjes uitgedrukt) manier van denken heeft natuurlijk een enorme invloed op hoe seksualiteit wordt ervaren in een land als India.
Ik schreef in deze blog eerder over schuldgevoelens. Schuldgevoelens die slachtoffers van seksueel geweld zelf kunnen hebben, die maken dat je enigszins controle ervaart over wat er is gebeurd. Dat je deze denkfout maakt om grip te krijgen over de situatie is begrijpelijk en in een behandeling zal je hier aandacht aan besteden en komen tot meer helpende gedachten. (Zie http://www.interapy.nl/verkrachting/blog/aanranding-blog/2012/09/03/eigen-schuld-)
Maar de denkfout die in een land als India wordt gemaakt vraagt om meer. Mensen gaan de straat op en thema’s als klasse-indeling en seksuele onderdrukking worden aangekaart, met als basis de minachting en woede voor de afgrijselijke daden en de houding van de Indiase regering ten opzichte van het geweld tegen vrouwen. Ik hoop dat het leidt tot verandering.