Vorige week was het overal in de media: Het nieuwe boek van de Vlaamse auteur Kristien Hemmerechts. In ‘De vrouw die de honden eten gaf’ kruipt Hemmerechts in de huid van Michelle Martin, de ex-echtgenote van Marc Dutroux. Het ging vooral over de emoties die het uitbrengen van het boek losmaakte.
De woorden ‘nationaal trauma’ vielen (http://www.nrc.nl/boeken/2014/01/16/hemmerechts-boort-met-dutroux-roman-een-nationaal-trauma-aan/) en dat vind ik een passende omschrijving bij het zien van de heftigheid in de reacties. En dan niet alleen de reactie van direct betrokkenen (http://www.canvas.be/programmas/reyers-laat/f1aa258f-f442-4ee7-9bdf-b6d45f59185e?guid=253274 , waar Paul Marchal, vader van een van de slachtoffers van Marc Dutroux, het gesprek met Hemmerechts aangaat), maar ook van hen, die maandenlang dagelijks in de media tot in detail met deze zaak werden geconfronteerd.
Natuurlijk verschijnt er vaker fictie met een misdadiger (Michelle Martin is onder andere schuldig bevonden aan de opsluiting en foltering van zes meisjes, met de dood van twee van hen tot gevolg) als hoofdpersoon. Maar Michelle Martin is geen fictief persoon, is in augustus 2012 na een derde van haar straf te hebben uitgezeten vrijgelaten en (de belangrijkste reden) staat symbool voor een pijnlijk gevoelige plek in het collectieve geheugen van België: De gebeurtenissen in 1995-1996, die zoveel machteloosheid en walging opriepen. De keuze voor haar als hoofdpersoon in een boek binnen dit genre maakt de leeservaring dan ook rauwer, ongemakkelijker, pijnlijker.
Dat een confrontatie met een bepaalde trigger (een liedje, een voorbijganger die je aan iemand doet denken, iets dat je leest of ziet op tv) herinneringen aan een ingrijpende gebeurtenis of periode (trauma) oproept en de bijbehorende gevoelens is normaal: Dit is zowel voor verwerkte- als voor onverwerkte ervaringen het geval. Het verschil zit hem hoe je ermee omgaat en je kunt jezelf hierin trainen in een verwerkingsbehandeling. Leren hoe je het cliché (dat overigens lang niet altijd waar is!) ‘tijd heelt alle wonden’ zelf een handje kunt helpen. Opboksen niet zozeer tegen de herinneringen zelf, maar tegen de impact die je deze toestaat te hebben op je leven. De machteloosheid voorbij.