Veelvoorkomende klachten
Na een ingrijpende gebeurtenis kun je psychische klachten ontwikkelen. Je voelt je depressief, moe en je hebt last van piekeren. Soms merk je dat meteen na de heftige gebeurtenis. Het kan ook dat je pas later merkt dat wat je hebt meegemaakt veel impact op je heeft. Het denken aan de nare ervaring roept vaak zoveel pijn, verdriet of angst op dat je de herinneringen liever uit de weg gaat.
Gevolg is dat de herinneringen zich aan je blijven opdringen, vaak met alle angst die erbij hoort. Die flashbacks zijn zo intens dat het haast lijkt alsof je het opnieuw beleeft. Je kunt ook terugkerende nachtmerries hebben waarin de ervaring weer als een film aan je voorbij trekt. Als je iets ziet of hoort wat met de ingrijpende ervaring te maken heeft, roept dat heftige emoties bij je op. Je voelt de spanning en paniek in je lichaam, je krijgt hartkloppingen en hoofdpijn.
Mensen met PTSS hebben last van verhoogde prikkelbaarheid. Je voelt je bijvoorbeeld gespannen, onrustig en alerter. Het kan ook zo zijn dat je slechter slaapt en moeite hebt met concentratie. Vaak merken mensen ook dat ze schrikachtig zijn en sneller geïrriteerd raken.
De confrontatie met wat er gebeurd is vaak zo pijnlijk, dat je dit wilt voorkomen. Je gaat situaties die met de pijnlijke ervaring te maken hebben uit de weg en probeert er niet meer aan te denken. Het lijkt alsof je gevoel is afgestompt, je voelt je lusteloos en je hebt nergens meer zin in. Je zou het liefste vergeten wat er is gebeurd en verder gaan. Misschien ben je ook bang voor wat er zal gebeuren als je de herinneringen toelaat.
Daarnaast kan zo’n ingrijpende gebeurtenis de manier waarop je over jezelf, andere mensen en de wereld denkt negatief beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van schaamte- en schuldgevoelens en minder vertrouwen hebben in andere mensen. Je voelt je alleen en onzeker, je hebt het idee dat je onveilig bent, dat er elk moment weer iets naars kan gebeuren. Je zelfbeeld en zelfvertrouwen hebben een deuk opgelopen.
Wat kun je eraan doen?
Uit onderzoek is gebleken dat de vermijding de klachten in stand houdt. Door niet meer te vermijden, maar je juist bloot te stellen aan de pijnlijke herinneringen, kun je verwerken wat er is gebeurd. Door de confrontatie met de nare ervaring aan te gaan, neemt de pijn van de herinneringen af. Ook geef je jezelf de kans om te ervaren dat je het aan kunt om eraan te denken. De herbelevingen zullen hierdoor afnemen.
Verder is het belangrijk om te onderzoeken welke invloed de ingrijpende gebeurtenis nu nog op je heeft. Welke gedachten en gevoelens spelen een rol? Je gaat die gedachten opsporen en onder de loep nemen, zodat je ze kunt vervangen voor andere, meer helpende gedachten.
Trauma is gelukkig goed te behandelen. Er zijn verschillende goed onderbouwde therapievormen om posttraumatische stress te behandelen. Deze zijn gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie: Imaginaire Exposure, Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) en Cognitieve schrijftherapie.