We leven in een snelle tijd die steeds meer begint te lijken op een 24-uurs economie. De grens tussen dag en nacht wordt steeds vager en omdat we zo min mogelijk willen missen, lijkt onze nachtrust er het eerst bij in te schieten.
De behoefte aan slaap is voor iedereen verschillend maar ligt gemiddeld voor een volwassene tussen de 7 en 9 uur. Iemand die langdurig minder slaapt dan goed voor ‘m is, bouwt een chronisch slaaptekort op. In het begin voelt zo iemand zich moe, maar vanaf een bepaald niveau van slaaptekort neemt dit subjectieve moeheids-gevoel niet verder toe. Iemand met een chronisch slaaptekort gaat automatisch meer fouten maken, gewoon omdat zijn tempo lager komt te liggen en zijn reactiesnelheid dus trager wordt. Bovendien gaat iemand met een ernstig en chronisch slaaptekort uiteindelijk op de automatische piloot functioneren waardoor hij zich achteraf niet goed meer zal herinneren wat hij precies gedaan heeft in bepaalde situaties. Hij zal zich dus ook niet bewust zijn van de fouten die hij maakte.
Door voortdurend te weinig te slapen worden we minder alert, prikkelbaar, werkt ons geheugen langzamer, zijn we veel minder in staat flexibel te denken en gaan we steeds meer handelen volgens een vast patroon. Hierdoor bestaat het gevaar dat we vaker betrokken zijn bij ongevallen, zowel in het verkeer als op het werk als thuis, omdat we minder alert reageren. Denk aan een vrachtwagenchauffeur die in slaap valt achter het stuur of een student achter z’n computer.
Ook onze fysieke gezondheid ondervindt negatieve gevolgen van een chronisch slaaptekort. Ons immuunsysteem gaat minder goed werken, waardoor we vatbaarder zijn voor allerlei kwaaltjes. Hormonen komen niet op de juiste tijd of in de juiste hoeveelheid vrij. Dit is het geval voor groeihormoon, waardoor bijvoorbeeld bij kinderen de groei kan vertragen, maar ook voor eetlustremmende en eetluststimulerende hormonen. Mensen met een slaaptekort zullen hierdoor vaker honger krijgen en het signaal om te stoppen omdat ze genoeg hebben werkt minder goed, waardoor ze langer blijven eten en meer eten dan ze nodig hebben. In grote epidemiologische studies is zelfs een verband aangetoond tussen chronisch slaaptekort en diabetes en hart- en vaatziekten.
Een ander opvallend effect van slaapgebrek is dat mensen overmatig optimistische besluiten nemen. Ze gaan dan bijvoorbeeld vaker riskant gokken. Dat zeggen Amerikaanse wetenschappers. Voor het onderzoek vergeleken de wetenschappers MRI-scans van de hersenen van mensen die kort hadden geslapen en van mensen die een goede nachtrust hadden. De scans van de groep met slaapgebrek toonden meer activiteit in de hersengebieden die uitkomsten positief inschatten. Tegelijkertijd was er minder activiteit in de hersengebieden voor negatieve resultaten.
Volgens de onderzoekers verandert slaapgebrek de houding van verliesmijdend naar winstzoekend. Slaapgebrek lijkt ervoor te zorgen dat we minder risico’s zien en dat we meer positieve verwachtingen hebben.
Al deze veranderingen nemen geleidelijk toe met het opgebouwde slaaptekort en kunnen niet zo maar hersteld worden door een paar nachten goed te slapen. Verschillende onderzoeksgegevens tonen aan hoe belangrijk het is om voldoende tijd te reserveren voor onze nachtrust. Welterusten!
Bron: Gezondheidsnet