Wil je weten waarom je je vrolijker voelt als je dit stukje leest met een potlood tussen je tanden?
Lees dan door - en als je aan theorie niet voldoende hebt: doe een potlood tussen je tanden. Een pen mag ook. Ik kom er op terug, maar eerst iets anders. Iets over meer geld, liefde, succes en charisma.
Zelfhulpboeken vertellen ons dat nagenoeg alles binnen handbereik ligt. Wil je miljonair worden? Denk als een miljonair, en je zult rijk worden. Niet zo tevreden met jezelf? Visualiseer de perfecte versie van jezelf. Lang genoeg alleen geweest? Denk elke dag een paar minuten aan hoe een leven met je ideale partner eruit zou zien.
Maar ja, positieve gedachten vasthouden is niet eenvoudig. Zeker niet als die enorme bankrekening, versie 2.0 van jezelf en die leuke partner zich niet direct aandienen. Daarnaast is het natuurlijk de vraag hoe rijk je echt wordt van denken als een miljonair? Er is veel onderzoek dat precies het tegenovergestelde laat zien. Aan de Universiteit van Californië (Simon, Pham, Le, Holyoak, 2001) werden studenten in twee groepen verdeeld. De helft werd gevraagd om zich elke dag een paar minuten in te beelden dat ze een goed cijfer voor het tentamen zouden halen. Ook al duurde het inbeelden maar een paar minuten per dag, het gevolg was dat studenten minder hard studeerden en lagere cijfers haalden dan de groep die zich niets had ingebeeld. Dat geeft te denken.
Hoe word je dan wel gelukkiger, perfecter en succesvoller? Veel van ons zullen intuïtief denken dat je daarvoor toch iets aan je gedachten moet veranderen. We denken dat het ongeveer zo werkt met sombere en angstige gevoelens: Ik heb negatieve gedachten, daardoor voel ik me somber en kijk ik sip. Of: Ik heb angstige gedachten, daardoor ik voel me bang, en ren ik weg. Er is veel onderzoek dat vraagtekens zet bij deze volgorde. Hoewel gevoel tot een bepaald gedrag leidt, is het omgekeerde ook waar; gedrag leidt óók tot een gevoel. Filosoof en psycholoog William James (1842-1910) was de eerste die de gevoel-gedrag volgorde omdraaide. Hij was daarmee wat vroeg in zijn tijd, en zijn ideeën zijn lange tijd in een bureaulaadje blijven liggen om niet opgemerkt te worden.
Gelukkig zijn de ideeën van James - een eeuw later - in talloze experimenten onderzocht. Dit heeft een schat aan effectieve interventies en oefeningen opgeleverd. Psycholoog Richard Wiseman noemt het de 'As if' - theorie. Doe alsof, want kunstmatig gedrag leidt tot echte gevoelens.
Effectieve behandelingen voor depressie passen dit principe toe en beginnen niet voor niets met het inplannen en uitvoeren van activiteiten. Alsof-doen is op ontzettend veel aspecten van je leven toe te passen. Neem bijvoorbeeld zelfvertrouwen. Er zijn allerlei interventies en technieken waarbij mensen gevraagd wordt om zich te concentreren op een moment uit het verleden waarop ze vol zelfvertrouwen waren, zodat ze zich ook in het hier en nu beter zullen voelen over zichzelf. Terwijl een sterke of dominante houding aannemen, (voeten op je bureau, breed gaan staan, rug recht, handen in je zij, of armen over elkaar) direct een krachtig gevoel geeft (Huang, Galinsky, Gruenfeld & Guillory, 2011). Een ander voorbeeld: door je spieren aan te spannen voel je je sterker en dat zorgt voor meer wilskracht. Mensen die tijdens een dieet gevraagd wordt om hun vuisten te ballen als ze iets lekkers gepresenteerd krijgen, vallen meer af dan mensen die dat niet doen. (Ik voel me sterk, ik laat dat eten staan). (Hung & Labroo, 2011).
Nu terug naar ons potlood. Misschien begrijp je inmiddels de kracht van dat ding tussen je tanden. Een potlood tussen je tanden tovert vanzelf een kunstmatige glimlach op je gezicht. Het stimuleert je lachspieren en je hersenen maken er de bijbehorende geluksstofjes bij aan. Je lacht niet omdat je je blij voelt. Je voelt je blij, omdat je lacht.
Zie hier het effect van een potlood op film:
Simon, Dan; Pham, Lien B.; Le, Quang A.; Holyoak, Keith J. The emergence of coherence over the course of decision making. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, Vol 27(5), Sep 2001, 1250-1260.
Huang L., Galinsky A.D., Gruenfeld D.H., Guillory L.E. Powerful postures versus powerful roles: Which is the proximate correlate of thought and behavior?
(2011) Psychological Science, 22 (1), pp. 95-102
Hung, Iris W. and Labroo, Aparna A., From Firm Muscles to Firm Willpower: Understanding the Role of Embodied Cognition in Self-Regulation. Journal of Consumer Research, 2011. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1790324